آیا انسان تنها موجود هوشمند این جهان است؟

آیا ما در این کیهان تنها موجودات هوشمندیم یا موجودات دیگری نیز وجود دارند؟

قبل از اینکه به این سوال پرداخته شود، خالی از لطف هم نیست اگر کمی به ابعاد جهان نظراندازیم و سپس به تشکیل حیات به سیاره ی خود مان یعنی زمین پرداخته و به دنبال اینها به سوال بپردازیم. زیرا اگر اطلاعاتی کافی و درستی از ابعاد جهان و چگونگی تشکیل حیات در سیاره زمین را بدانیم بهتر میتوانیم دلایل ارائه شده را درک کنیم.

ابعاد جهان

خورشید ما ستاره ایست متوسط که حجم آن ۱۲۵۰۰۰۰ برابر زمین است. یعنی ۱۱۰ عدد زمین را میتوان در قطر خورشید جای داد.  فاصله این گوی درخشان با حرارت مرکزی ۱۵ میلیون درجه سانتی گراد،  باسیاره ما یعنی زمین ۱۵۰ میلیون کیلو متر است. حال فرض کنیم که میخواهیم یک نقشه ساده از این جهان را ترسیم کنیم و کار را از همین خورشید خودمان نیز شروع کنیم. برای این کار یک صفحه کاغذ معمولی روی میز گذاشته، و در وسط آن با پنسل یک نقطه بگذارید و فرض کنید که محل خورشید است حال برای اینکه زمین را در این نقشه قرار دهیم، فاصله زمین تا خورشید را فقط یک سانتی متر فرض کرده در این فاصله نقطه دیگری برای زمین قرار می دهیم توجه دارید که ما در این نقشه از نسبت اندازه های زمین  و خورشید چشم پوشی کرده ایم. و فقط فاصله ی آنهارا در نظر می گیریم چراکه درغیر این صورت اگر زمین را بخواهیم به اندازه نقطه یک میلی متری نشان بدهیم، خورشید را باید به اندازه دایره ی به اندازه ۱۱ سانتی متری نشان دهیم. پس اکنون زمین و خورشید را در این نقشه مخشص کرده ایم. حال به سراغ آخرین سیاره ی منظومه شمسی می رویم که البته مدتیست که دیگر آنرا سیاره نیز نمیدانند. بهر حال فاصله ی پلوتو تا خورشید به اندازه ی چهل برابر فاصله زمین تا خورشید است. پس باید در فاصله ۴۰ سانتی متری از خورشید آنرا قرار دهیم. در همینجا کاغذ ما دیگر کافی نخواهد بود. خوب پس بیایید مقیاس مانرا عوض کنیم و فاصله زمین تا خورشید به عوض یک سانتی متر، یک ملی متر فرض کنیم. در اینصورت مشکل منظومه شمسی ما حل میشود. زیرا آخرین سیاره ی آنرا در فاصله ی ۴ سانتی متری خورشید قرار خواهیم داد. حال بیایید نزدیکترین ستاره ی دیگر را نیز در این نقشه وارد کنیم اما متاسفاه هرگز قادر به انجام این کار نخواهیم بود؛ زیرا با این مقیاس فاصله نزدیک ترین ستاره تا خورشید را باید تا ۲۵۰۰ متری خورشید قرار دهیم. پس عملا دیگر نخواهیم توانست نقشه ی از این جهان را ترسیم کنیم. اما بیایید این کار را در ذهن خود دنبال کنیم وقتی با این فاصله دومین ستاره را در ذهن تان تصور کردید. حال با این فاصله یک صد میلیارد ستاره را در یک محل جمع کنید تا یک کهکشان داشته باشید. مانند کهکشان خود مان راه شیری.  حالا همه این کهکشان را با این عضمت و این همه ستاره، باز تنها یک نقطه فرض کنید، و حال برای فاصله این کهکشانها در نظر بگیرید که اگر فاصله بین زمین و خورشد، تنها یک متر فرض شود، فاصله این کهکشانها از۵۰ تا ۱۰۰ میلیون کیلو متر خواهد رسید. احتمالا دیگر در ذهن تان نیز نمی توانید این نقشه ای عضیم را تصور کنید. چون باید صد میلیارد از این کهکشانها را در نقشه خود جای دهید تا جهان را در ابعاد که تا حالا مشاهده شده است در نقشه ی فرضی ذهن خود مجسم کنید. اما بیایید قبل از این در این جهان خود را تنها موجود هوشمند بدانیم، ویا بدنبال احتمال وجود موجودات هوشمند دیگری باشیم، کمی به اطراف مان نگاه کنیم. درنظر داشته باشید که در تصاویری که میبینید، هر نقطه میتواند می تواند کهکشانی با صد میلیارد ستاره باشد. 

 اکنون نگاهی به تشکیل حیات در سیاره خود مان زمین می اندازیم. حدود ۵ میلیارد سال قبل با مشخصات بسیار ویژه ی از نظر کتله و فاصله از خورشید، زاویه گردش و بسیاری از مسائل دیگر از حالت گداخته و مذاب خود رو به سردی گذاشت، که این سرد شدن نیز حدود یک میلیارد سال طول کشید. سپس بارندگی ها آغاز شد که کم کم موجب پیدایش اقیانوس ها گردید. حدود سه میلیارد سال دیگر طول کشید تا ابتدایی ترین موجودات زنده یعنی باکتری ها در این اقیانوس ها تشکیل شدند. پستانداران تنها ۲۰۰ میلیارد سال قبل بوجود آمدند و از پیدایش انسان تنها ۲۰۰ هزار سال می گذرذ. انسان تنها چند هزار سال است که تنها وارد تمدن خود شده و ما انسانهای متمدن نیز تنها نزدیک به ۱۰۰ سال است که وارد عصر مخابرات شده ایم. وتنها چند دهه است که امواجی نیز بسوی آسمان فرستاده و گوش به زنگ امواج مشابه از آسمان هستیم. حال اگر ما انسانهای متمدن در طی دهه ها یا صدهای آینده با بمب های اتمی به حیات خود وسایر موجودات این سیاره زیبا خاتمه ندهیم، و یا حادثه کیهانی فاجعه باری نیز رخ ندهد، خلاصه تمدن ما بتواند چند صد  و یا هزار سال دیگر نیز دوام بیاورد. دانشمندان معتقد است  چنین تمدنی میتواند میلیونها سال نیز دوام بیاورد.  البته یاد ما نرود که خورشید ما حدود ۵ میلیارد سال دیگر میمیرد و قبل از مرگ نیز آنقدر بزرگ میشود که زمین مارا نیز نابود میکند. بنا بر این آنسانها تا آن زمان باید سیاره ی دیگری را برای سکونت پیداکرده باشند. که البته آن سیاره هنوز دارای حیات پیشرفته ی نشده باشد.  در آنصورت بدا بحال ساکنان آنجا مگر آنکه تا آن زمان اخلاق و رفتار انسانها نیز تغییر کرده باشند. حالا که داستان حیات در سیاره خود مانرا دانستیم، ببینیم چه تعداد از این چنین حیات هایی در سایر نقاط این جهان وجود میداشته باشند. همانطوریکه میدانیم اگر خورشید ما ستاره ی بزرگتر یا کوچکتری بود، و یاسیاره ما کمی نزدیکتر و یا دورتر به خورشید می بود، اگر در مدار و زاویه ی مناسبی بدور خورشید نمی گشت، صدها و هزاران اگر دیگر رخ نمیداد، حیاتی نیز در زمین پیدا نمیشد. دانشمندان با آگاهی بر این موارد و شرایط، به برسی ستاره ها و اوضاع و احوال سایر نقاط جهان پرداخته اند تا ببینند تا چه تعداد سیاره مناسب برای حیات در جهان پهناور وجود میداشته باشند. دانشمندان عقیده دارند که ۹۵ درصد ستارگان کهکشانها از انواع مخصوص هستند که به دلیل سرد بودن یا داغ بودن بیش از حد، در اطراف آنها امکان تشکیل حیات وجود ندارد. یعنی فقط ۵ درصد ستارگان اندازه متعادل و مناسب و شرایط پایدار مانند خورشید دارند که میتواند در اطراف آنها اگر سیاره ی مناسبی تشکیل شده باشد، و آن هزار اگر هم رخ داده باشد، حیاتی در آنها تشکیل شده باشد. که البته تشکیل حیات چیزیست و هوشمند بودن آن چیزی دیگر.

دانشمندان مدتهاست که به دنبال موجودات هوشمند می گردند تا با آنها ارتباط بر قرار کنند. خود ما تازه چند دهه است که به این مرحله رسیده ایم. بنابراین اگر این تمدنها ی فرضی جهان مثل خود ما باشند، کار جستجوی ما بی فایده است زیرا آنها از ما عقب تر خواهند بود. و احتمالا هنوز چرخ را نیز اختراع نکرده اند. اگر به دنبال امواج رادیویی هسیتم، یعنی آنها باید سالهای سال از ما جلوتر باشند. اگر همین امروز یک موج رادیویی از آنها دریافت کنیم، با توجه به اینکه موج صدها و یا هزاران سال در راه بوده است تا بما برسد، صاحبان آنها نیز اکنون صدها یا هزاران سال از ما جلو تر اند. البته اگر نابود نشده باشند. به همین دلیل است که وقتی عوام صحبت از بشقابهای پرنده میکنند، دانشمندان توجهی به آنها نمی کنند. زیرا دانشمندان میدانند که موجودات هوشمندی نزدیک ترین محل بما، باید با صرف مقادیر وحشت ناک هزینه و انرژی خودرا به سیاره ی ما رسانده باشد. پس باید دیوانه باشند که پس از این همه خطر و زحمت، بجای برقراری ارتباط با ما اگر قصد آنرا داشته باشند، و یا تصرف سیاره ما اگر به این قصد نیز آمده باشند فقط بخواهند با بشقابهای پرنده شان سربسر چند روستایی ساده گذاشته و با آنها قایم موشک بازی کرده و فرار کنند. زیرا قطعا با آن تکنالوژی بالا بسیار قوی تر از ما بوده لذا از ما نخواهند ترسید. طبق یک محاسبه توسط دانشمندی بنام فون هورنر برای اینکه یک سفینه ی کوچکی به وزن تنها ۱۰ تن بتواند به سرعت غیر قابل تصوری ۹۸ درصد سرعت نور برسد، و با آن سرعت به سفر خود ادامه دهد، فقط برای رسیدن به این سرعت ۲ و نیم سال وقت نیاز است. که در این مدت معادل ۲۰۰ برابر انرژی مصرفی تمام دنیا انرژی مصرف میکند. یعنی انرژی برابر ۴۰ میلیون نیروگاه ۱۵ میلیون واتی. به این دلیل است که دانشمندان در پاسخ آنانیکه مدعی دیدن بشقابهای پرنده میشوند، چاره ی جز سکوت ندارند. زیرا برای آنکه فردی بداند که چرا دانشمندان در حالیکه تمدنهای بسیار پیشرفته تر از ما در جهان را باور دارند، اما بشقابهای پرنده ی که روستائیان ساده را می دزدند باور نمی کنند باید مطالبی بسیاری را آموخته باشند. حال آنکه متاسفانه درصدی بسیاری از مردم بدون آنکه کوچکترین دانش و تجربه ی در زمینه ی  داشته باشند، در آن مورد اظهار نظر میکنند. و در مقابل هرگونه اعتراض در بهترین شرایط، از گفته مشهور ملا نصرالدین استفاده میکنند که میخی بر زمین کوبید و مدعی شد که اینجا وسط زمین است و به معترضان پاسخ داد که هرکسی که قبول ندارد برود خودش اندازه بگیرد. متاسفانه بسیاری از مردم علم را باشبه علم و دانشمند را با سودا زده اشتباه میکنند. مطلبی که در کتاب علم و نابخردی بسیار بخوبی بحث شده است.

بنا بر این نتیجه می گیریم که نداشتن طرز تفرک انتقادی و به چالش کشیدن بعضی از موضوعات بصورت منطقی، انسان هارا در زندان بی خبری و گیجی نیگهمیدارد و نمیگذراد که خود انسانها به جستجو بپردازند، بعضی موضوعات و اعمال و رفتار دیگران نقد نموده و بصورت دقیق و همه جانبه مورد بررسی قرار دهند و در نهایت بصورت بهتر از قبل به کار ببندند.

منابع: پایان نامه تحصیلی دروه لیسانس محمد آصف برخیا و سایت علمی www.space.com

آیا ما تنها موجود هوشمند این جهانیم؟

بنام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه بر نگذرد

آیا ما در این کیهان تنها موجودات هوشمندیم یا موجودات دیگری نیز وجود دارند؟

قبل از اینکه به این سوال پرداخته شود، خالی از لطف هم نیست اگر کمی به ابعاد جهان نظراندازیم و سپس به تشکیل حیات به سیاره ی خود مان یعنی زمین پرداخته و به دنبال اینها به سوال بپردازیم. زیرا اگر اطلاعاتی کافی و درستی از ابعاد جهان و چگونگی تشکیل حیات در سیاره زمین را بدانیم بهتر میتوانیم دلایل ارائه شده را درک کنیم.

ابعاد جهان

خورشید ما ستاره ایست متوسط که حجم آن ۱۲۵۰۰۰۰ برابر زمین است. یعنی ۱۱۰ عدد زمین را میتوان در قطر خورشید جای داد.  فاصله این گوی درخشان با حرارت مرکزی ۱۵ میلیون درجه سانتی گراد،  باسیاره ما یعنی زمین ۱۵۰ میلیون کیلو متر است. حال فرض کنیم که میخواهیم یک نقشه ساده از این جهان را ترسیم کنیم و کار را از همین خورشید خودمان نیز شروع کنیم. برای این کار یک صفحه کاغذ معمولی روی میز گذاشته، و در وسط آن با پنسل یک نقطه بگذارید و فرض کنید که محل خورشید است حال برای اینکه زمین را در این نقشه قرار دهیم، فاصله زمین تا خورشید را فقط یک سانتی متر فرض کرده در این فاصله نقطه دیگری برای زمین قرار می دهیم توجه دارید که ما در این نقشه از نسبت اندازه های زمین  و خورشید چشم پوشی کرده ایم. و فقط فاصله ی آنهارا در نظر می گیریم چراکه درغیر این صورت اگر زمین را بخواهیم به اندازه نقطه یک میلی متری نشان بدهیم، خورشید را باید به اندازه دایره ی به اندازه ۱۱ سانتی متری نشان دهیم. پس اکنون زمین و خورشید را در این نقشه مخشص کرده ایم. حال به سراغ آخرین سیاره ی منظومه شمسی می رویم که البته مدتیست که دیگر آنرا سیاره نیز نمیدانند. بهر حال فاصله ی پلوتو تا خورشید به اندازه ی چهل برابر فاصله زمین تا خورشید است. پس باید در فاصله ۴۰ سانتی متری از خورشید آنرا قرار دهیم. در همینجا کاغذ ما دیگر کافی نخواهد بود. خوب پس بیایید مقیاس مانرا عوض کنیم و فاصله زمین تا خورشید به عوض یک سانتی متر، یک ملی متر فرض کنیم. در اینصورت مشکل منظومه شمسی ما حل میشود. زیرا آخرین سیاره ی آنرا در فاصله ی ۴ سانتی متری خورشید قرار خواهیم داد. حال بیایید نزدیکترین ستاره ی دیگر را نیز در این نقشه وارد کنیم اما متاسفاه هرگز قادر به انجام این کار نخواهیم بود؛ زیرا با این مقیاس فاصله نزدیک ترین ستاره تا خورشید را باید تا ۲۵۰۰ متری خورشید قرار دهیم. پس عملا دیگر نخواهیم توانست نقشه ی از این جهان را ترسیم کنیم. اما بیایید این کار را در ذهن خود دنبال کنیم وقتی با این فاصله دومین ستاره را در ذهن تان تصور کردید. حال با این فاصله یک صد میلیارد ستاره را در یک محل جمع کنید تا یک کهکشان داشته باشید. مانند کهکشان خود مان راه شیری.  حالا همه این کهکشان را با این عضمت و این همه ستاره، باز تنها یک نقطه فرض کنید، و حال برای فاصله این کهکشانها در نظر بگیرید که اگر فاصله بین زمین و خورشد، تنها یک متر فرض شود، فاصله این کهکشانها از۵۰ تا ۱۰۰ میلیون کیلو متر خواهد رسید. احتمالا دیگر در ذهن تان نیز نمی توانید این نقشه ای عضیم را تصور کنید. چون باید صد میلیارد از این کهکشانها را در نقشه خود جای دهید تا جهان را در ابعاد که تا حالا مشاهده شده است در نقشه ی فرضی ذهن خود مجسم کنید. اما بیایید قبل از این در این جهان خود را تنها موجود هوشمند بدانیم، ویا بدنبال احتمال وجود موجودات هوشمند دیگری باشیم، کمی به اطراف مان نگاه کنیم. درنظر داشته باشید که در تصاویری که میبینید، هر نقطه میتواند می تواند کهکشانی با صد میلیارد ستاره باشد.

 اکنون نگاهی به تشکیل حیات در سیاره خود مان زمین می اندازیم. حدود ۵ میلیارد سال قبل با مشخصات بسیار ویژه ی از نظر کتله و فاصله از خورشید، زاویه گردش و بسیاری از مسائل دیگر از حالت گداخته و مذاب خود رو به سردی گذاشت، که این سرد شدن نیز حدود یک میلیارد سال طول کشید. سپس بارندگی ها آغاز شد که کم کم موجب پیدایش اقیانوس ها گردید. حدود سه میلیارد سال دیگر طول کشید تا ابتدایی ترین موجودات زنده یعنی باکتری ها در این اقیانوس ها تشکیل شدند. پستانداران تنها ۲۰۰ میلیارد سال قبل بوجود آمدند و از پیدایش انسان تنها ۲۰۰ هزار سال می گذرذ. انسان تنها چند هزار سال است که تنها وارد تمدن خود شده و ما انسانهای متمدن نیز تنها نزدیک به ۱۰۰ سال است که وارد عصر مخابرات شده ایم. وتنها چند دهه است که امواجی نیز بسوی آسمان فرستاده و گوش به زنگ امواج مشابه از آسمان هستیم. حال اگر ما انسانهای متمدن در طی دهه ها یا صدهای آینده با بمب های اتمی به حیات خود وسایر موجودات این سیاره زیبا خاتمه ندهیم، و یا حادثه کیهانی فاجعه باری نیز رخ ندهد، خلاصه تمدن ما بتواند چند صد  و یا هزار سال دیگر نیز دوام بیاورد. دانشمندان معتقد است  چنین تمدنی میتواند میلیونها سال نیز دوام بیاورد.  البته یاد ما نرود که خورشید ما حدود ۵ میلیارد سال دیگر میمیرد و قبل از مرگ نیز آنقدر بزرگ میشود که زمین مارا نیز نابود میکند. بنا بر این آنسانها تا آن زمان باید سیاره ی دیگری را برای سکونت پیداکرده باشند. که البته آن سیاره هنوز دارای حیات پیشرفته ی نشده باشد.  در آنصورت بدا بحال ساکنان آنجا مگر آنکه تا آن زمان اخلاق و رفتار انسانها نیز تغییر کرده باشند. حالا که داستان حیات در سیاره خود مانرا دانستیم، ببینیم چه تعداد از این چنین حیات هایی در سایر نقاط این جهان وجود میداشته باشند. همانطوریکه میدانیم اگر خورشید ما ستاره ی بزرگتر یا کوچکتری بود، و یاسیاره ما کمی نزدیکتر و یا دورتر به خورشید می بود، اگر در مدار و زاویه ی مناسبی بدور خورشید نمی گشت، صدها و هزاران اگر دیگر رخ نمیداد، حیاتی نیز در زمین پیدا نمیشد. دانشمندان با آگاهی بر این موارد و شرایط، به برسی ستاره ها و اوضاع و احوال سایر نقاط جهان پرداخته اند تا ببینند تا چه تعداد سیاره مناسب برای حیات در جهان پهناور وجود میداشته باشند. دانشمندان عقیده دارند که ۹۵ درصد ستارگان کهکشانها از انواع مخصوص هستند که به دلیل سرد بودن یا داغ بودن بیش از حد، در اطراف آنها امکان تشکیل حیات وجود ندارد. یعنی فقط ۵ درصد ستارگان اندازه متعادل و مناسب و شرایط پایدار مانند خورشید دارند که میتواند در اطراف آنها اگر سیاره ی مناسبی تشکیل شده باشد، و آن هزار اگر هم رخ داده باشد، حیاتی در آنها تشکیل شده باشد. که البته تشکیل حیات چیزیست و هوشمند بودن آن چیزی دیگر.

دانشمندان مدتهاست که به دنبال موجودات هوشمند می گردند تا با آنها ارتباط بر قرار کنند. خود ما تازه چند دهه است که به این مرحله رسیده ایم. بنابراین اگر این تمدنها ی فرضی جهان مثل خود ما باشند، کار جستجوی ما بی فایده است زیرا آنها از ما عقب تر خواهند بود. و احتمالا هنوز چرخ را نیز اختراع نکرده اند. اگر به دنبال امواج رادیویی هسیتم، یعنی آنها باید سالهای سال از ما جلوتر باشند. اگر همین امروز یک موج رادیویی از آنها دریافت کنیم، با توجه به اینکه موج صدها و یا هزاران سال در راه بوده است تا بما برسد، صاحبان آنها نیز اکنون صدها یا هزاران سال از ما جلو تر اند. البته اگر نابود نشده باشند. به همین دلیل است که وقتی عوام صحبت از بشقابهای پرنده میکنند، دانشمندان توجهی به آنها نمی کنند. زیرا دانشمندان میدانند که موجودات هوشمندی نزدیک ترین محل بما، باید با صرف مقادیر وحشت ناک هزینه و انرژی خودرا به سیاره ی ما رسانده باشد. پس باید دیوانه باشند که پس از این همه خطر و زحمت، بجای برقراری ارتباط با ما اگر قصد آنرا داشته باشند، و یا تصرف سیاره ما اگر به این قصد نیز آمده باشند فقط بخواهند با بشقابهای پرنده شان سربسر چند روستایی ساده گذاشته و با آنها قایم موشک بازی کرده و فرار کنند. زیرا قطعا با آن تکنالوژی بالا بسیار قوی تر از ما بوده لذا از ما نخواهند ترسید. طبق یک محاسبه توسط دانشمندی بنام فون هورنر برای اینکه یک سفینه ی کوچکی به وزن تنها ۱۰ تن بتواند به سرعت غیر قابل تصوری ۹۸ درصد سرعت نور برسد، و با آن سرعت به سفر خود ادامه دهد، فقط برای رسیدن به این سرعت ۲ و نیم سال وقت نیاز است. که در این مدت معادل ۲۰۰ برابر انرژی مصرفی تمام دنیا انرژی مصرف میکند. یعنی انرژی برابر ۴۰ میلیون نیروگاه ۱۵ میلیون واتی. به این دلیل است که دانشمندان در پاسخ آنانیکه مدعی دیدن بشقابهای پرنده میشوند، چاره ی جز سکوت ندارند. زیرا برای آنکه فردی بداند که چرا دانشمندان در حالیکه تمدنهای بسیار پیشرفته تر از ما در جهان را باور دارند، اما بشقابهای پرنده ی که روستائیان ساده را می دزدند باور نمی کنند باید مطالبی بسیاری را آموخته باشند. حال آنکه متاسفانه درصدی بسیاری از مردم بدون آنکه کوچکترین دانش و تجربه ی در زمینه ی  داشته باشند، در آن مورد اظهار نظر میکنند. و در مقابل هرگونه اعتراض در بهترین شرایط، از گفته مشهور ملا نصرالدین استفاده میکنند که میخی بر زمین کوبید و مدعی شد که اینجا وسط زمین است و به معترضان پاسخ داد که هرکسی که قبول ندارد برود خودش اندازه بگیرد. متاسفانه بسیاری از مردم علم را باشبه علم و دانشمند را با سودا زده اشتباه میکنند. مطلبی که در کتاب علم و نابخردی بسیار بخوبی بحث شده است.

بنا بر این نتیجه می گیریم که نداشتن طرز تفرک انتقادی و به چالش کشیدن بعضی از موضوعات بصورت منطقی، انسان هارا در زندان بی خبری و گیجی نیگهمیدارد و نمیگذراد که خود انسانها به جستجو بپردازند، بعضی موضوعات و اعمال و رفتار دیگران نقد نموده و بصورت دقیق و همه جانبه مورد بررسی قرار دهند و در نهایت بصورت بهتر از قبل به کار ببندند.